Autor: Patrycja Trzeszczyńska
Tytuł: Łemkowszczyzna zapamiętana : Opowieści o przeszłości i przestrzeni
Wydawnictwo: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Wymiary: 16,5 x 23,5 cm
Seria: ANTHROPOS
Oprawa: Miękka ze skrzydełkami
Ilość stron: 444
Rok wydania: 2013
ISBN: 978-83-233-3487-3
EAN: 9788323334873
Zamiarem autorki było dotarcie do mechanizmów budowania obrazów przeszłości, uzgadniania ich zawartości i wykorzystywania dla grupowych celów, a także zrozumienie autotematyczności Łemków.
Wstęp
Problem badawczy
Stan badań
Struktura książki
1. Przedmiot i metoda badań
1.1. Założenia teoretyczne
1.2. Zakres terytorialny i czasowy pracy. Podstawowe pojęcia: pamięć, przestrzeń,
autoprezentacja, narracja
1.3. Metodologia. Techniki i narzędzia badawcze
1.4. Metoda biografi czna w naukach społecznych i jej zastosowanie do analizy piśmiennictwa
łemkowskiego
1.5. Omówienie przebiegu badań i źródeł danych
2. Przeszłość Łemków jako materia pamięci zbiorowej
2.1. Łemkowie – kontekst historyczny i kulturowy
2.1.1. Terytorium, etnonim, etnogeneza, wyznanie, tożsamość etniczna i odrębność kulturowa
2.1.2. Dzieje najnowsze Łemków. Wykorzenienie
2.1.3. Wysiedlenia do USRR
2.1.4. Wysiedlenia w ramach akcji „Wisła”
2.1.5. Życie wysiedleńców w Polsce
2.1.6. Życie wysiedleńców w USRR
2.2. Tożsamość kulturowa Łemków
3. Łemkowska pamięć kulturowa
3.1. Pojęcie pamięci i jego zastosowanie w przypadku społeczności Łemków
3.2. Łemkowska pamięć i zapominanie
3.3. Przestrzeń i genius loci jako składniki łemkowskiej pamięci kulturowej
4. Opowiadanie przeszłości. Pamięć w twórczości wspomnieniowej
4.1. Autobiografizm i literatura dokumentarna
4.2. Pamiętniki i relacje wspomnieniowe Łemków – wprowadzenie
4.3. Motywacje napisania i typologia łemkowskich pamiętników
4.4. Konstrukcja wspomnień i budowanie narracji w typie świadectwa, wyznania i apoteozy:
pamiętnik, autobiografia, impresje
4.4.1. Łemkowskie pamiętniki
4.4.2. Łemkowskie autobiografie
4.4.3. Łemkowskie impresje
4.5. Pomiędzy monografią, samoobroną i kroniką z dziejów
4.5.1. Monografie łemkowskich wsi
4.5.2. Samoobrona Łemków
4.5.3. Zbiory wspomnień
4.6. Pamiętniki konkursowe i łemkowskie projekty historii mówionej
4.7. Podsumowanie. Strategie autoprezentacyjne w piśmiennictwie Łemków
5. Opowiadanie przeszłości. Pamięć w narracjach Łemków z obu stron granicy (na przykładzie
byłych i obecnych mieszkańców Komańczy)
5.1. Pamięć Łemków w świetle wywiadów
5.1.1. Pamięć Łemków – współczesnych mieszkańców Komańczy
5.1.2. Pamięć wysiedleńców z Komańczy na Ukrainie
5.2. Miejsce dawne, miejsce codzienne dla tych, którzy wrócili, i tych, którzy zostali
5.2.1. Najstarsze dzieje
5.2.2. Wojenne opowieści
5.2.3. Wysiedlenia
5.2.4. Nowa Komańcza
5.3. Miejsce wyobrażone w narracjach Łemków z Ukrainy
5.3.1. Dawna Komańcza, dawne życie
5.3.2. Wojna i wysiedlenia
5.3.3. Życie na radzieckiej Ukrainie
5.3.4. Komańcza w pamięci
5.4. Podsumowanie. Porównanie obrazów miejsca stworzonych przez rozmówców z obu stron
granicy
Zakończenie
Bibliografia
Пам’ять Лемкiвщини. Розповiдi про минуле i простiр
The Lemko Land Remembered: the Stories about the Past and Space
Książka poświęcona jest problemowi antropologicznego badania pamięci na przykładzie pamięci Łemków w Polsce i na Ukrainie. Zaprezentowane zostały tu praktyki narracyjne Łemków tryb ich konstrukcji, treść, którą są wypełniane oraz sposoby posługiwania się nimi w strategiach grupowej autoprezentacji. Punktem wyjścia stało się pytanie o to, co i jak prezentują łemkowskie narracje wspomnieniowe, do kogo są adresowane, jaki użytek czynią z nich Łemkowie. Zamiarem autorki było dotarcie do mechanizmów budowania obrazów przeszłości, uzgadniania ich zawartości i wykorzystywania dla grupowych celów, a także zrozumienie autotematyczności Łemków. W oparciu o źródła zastane (kilkadziesiąt łemkowskich relacji wspomnieniowych opublikowanych w Polsce i na Ukrainie) oraz wywołane (wywiady z obecnymi i byłymi, żyjącymi dziś na Ukrainie, mieszkańcami jednej z łemkowskich wsi) autorka prześledziła pracę pamięci, ukazała dominujące treści pamięci łemkowskiej oraz związane z nimi strategie autoprezentacji.